Phạm Trường Hà
3. Vì sao nonviolent communication phổ biến?
Một bài viết trên trang web của Liên Hợp Quốc từng cho rằng giao tiếp phi bạo lực là một yếu tố quan trọng trong các diễn đàn và hội thảo về hòa bình thế giới. Một khi các bên hiểu và đồng cảm với nhu cầu của nhau thì mới có thể cùng hợp tác để giải quyết mâu thuẫn và tranh chấp.
Giao tiếp phi bạo lực có thể được huấn luyện từ nhỏ, một nghiên cứu năm 2018 cho hay. Học viên có thể phát triển các kỹ năng cơ bản nhất như phân biệt hình thức bạo lực, miêu tả cảm xúc và phát biểu quan điểm của bản thân.
Một số sách tranh như Giraffe Juice hay hình minh họa cũng góp phần tập cho trẻ quen dần với hình thức giao tiếp này.
Jack Canfield, một trong những tác giả của bộ sách Hạt giống tâm hồn, đặc biệt hết lời ca ngợi phương pháp này. Ông cho rằng nó có thể “thay đổi thế giới,” nâng cao chất lượng các mối quan hệ xung quanh.
Ngay sau khi nhậm chức CEO của Microsoft vào năm 2014, Satya Nadella đã yêu cầu những vị quản lý cấp cao của công ty đọc cuốn sách Nonviolent Communication: A Language of Life với hy vọng cải thiện hiệu quả giao tiếp. Trước đó, công ty này đã “có tiếng” về văn hóa thù địch và đấu đá nội bộ.
Theo Marshall Rosenberg, những lời chỉ trích, phán xét, chẩn đoán và cơn giận dữ là vẻ ngoài của những nhu cầu không được thỏa mãn (unmet needs). Nếu một người trách móc “bạn không hiểu tôi” có nghĩa là họ đang cần được lắng nghe và quan tâm.
Rosenberg gọi đây là kiểu giao tiếp “life-alienating communication” – tự cô lập với phẩm chất trắc ẩn bên trong mình cũng như ở người khác.
Khi một người thiếu khả năng bày tỏ về khúc mắc của bản thân, họ sẽ không nhìn được rõ căn nguyên vấn đề, dẫn đến những cuộc xung đột kéo dài. Giao tiếp phi bạo lực cho phép chúng ta khoan vội lên tiếng, hạn chế những thiên kiến và những phản ứng “nhanh hơn não.”
Đặc biệt, trên mạng xã hội, các cuộc hội thoại bạo lực, bộc phát càng dễ “sinh sôi” do những thông tin khuyết và nội dung ngắn. Chuyên gia giáo dục trong môi trường mạng, Mike Ribble, còn cho biết sự thiếu tiếp xúc vật lý khiến chúng ta càng khó thấu cảm và nhân từ với nhau. Vì thế, giao tiếp phi bạo lực cần thiết trong mọi không gian tương tác.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng phương pháp này đòi hỏi thời gian và tính kiên trì cao. Bạn có thể bắt đầu làm quen với những bài tập nhỏ mỗi ngày, theo gợi ý của Postive Psychology:
- Viết nhật ký: Viết lại những diễn biến trong ngày vì bạn có thể gây mâu thuẫn mà không nhận ra. Mô tả lại cảm xúc, mục đích lúc đó và thử áp dụng hướng giải quyết khác.
- Đóng vai “con hươu/con chó”: Đứng vào từng vị trí để nhìn nhận sự việc hoặc phân loại những hành động, suy nghĩ theo từng vai.
- Chuẩn bị: Học thêm vốn từ để gọi tên cảm xúc thay vì những tính từ đánh giá, sưu tập sẵn những mẫu câu để đề nghị thay vì mệnh lệnh.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng nonviolent communication vẫn chưa được công nhận rộng rãi trong giới học thuật do số lượng nghiên cứu vẫn còn hạn chế. Psychology Today cũng chỉ ra rằng những kỳ vọng phải đáp ứng nhu cầu thông qua vì giao tiếp phi bạo lực có thể gây căng thẳng thay vì dẫn đến hoà giải.
